پیرو دوره موتور بخار به عنوان انقلاب صنعتی 1، صنعت برق به عنوان انقلاب صنعتی 2 و دوره اطلاعات به عنوان انقلابی صنعتی 3 و در آوریل 2013 در هانوفر آلمان ایده صنعت نسل 4 به صورت رسمی پیشنهاد شد. هدف صنعت نسل 4، استفاده از فناوری اطلاعات برای ارتقای تغییرات صنعتی است که به دوره نبوغ نام گرفته است. محصولات صنعت نسل 4 نتیجه به کارگیری عمیق صنعتی شدگی و اطلاعاتی شدن است. چارچوب استراتژیک صنعت نسل 4 متعلق به کشور آلمان در شکل زیر نشان داده شده است.
چارچوب عملیاتی صنعت نسل 4 کشور آلمان
در این چارچوب، چهار دورنما وجود دارد که از میان آنها، کارخانه هوشمند بر اساس کارخانه دیجیتال ساخته می‌شود که خود از اینترنت اشیا (IoT)، دادگان حجیم و فناوری پویش برای بهتر نمودن خدمات مدیریت اطلاعات جهت ارتقا فرآیندهای تولید استفاده می‌کند. منظور از تولید هوشمند؛ هوش مصنوعی ادغام شده با تصویر، داده‌های تولید و تجهیزات جهت دستیابی به تولید هوشمند چندبعدی است. لجستیک هوشمند، فناوری هوشمند به کارگرفته شده را برای تواناسازی سیستم لجستیک برای حل مسائل در زمینه تفکر، درک، یادگیری و منطق بهینه می‌کند. وسایل هوشمند همچنین از طیف وسیعی از فناوری‌های هوشمند تعبیه شده در آنها برای شناسایی اتوماتیک نیازهای ضمنی و غیرضمنی کاربر استفاده می‌کنند. 9 فناوری پایه برای صنعت نسل 4 وجود دارد و آنها عبارت هستند از: روبات‌ها خودران، آواتار، محاسبه ابری، پرینت سه بعدی، واقعیت افزوده، دادگان حجیم، اینترنت صنعتی اشیا، امنیت سایبری و یکپارچه‌سازی سیستم. بعد از آلمان که اولین پیشنهاد دهنده طرح «صنعت نسل 4» است، کشورهای دیگری به صورت فعال در حال طرح‌ریزی نقشه‌های راهبردی خود هستند. چین، ایالات متحده، انگلستان و ژاپن از این دسته کشورها هستند. آلمان پروژه‌هایی را مانند «سیستم‌های تولید فیزیکی سایبری» و «تحقیق و نوآوری فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی 2020» انجام داده است. تحت حرکت کشور آلمان، چین برنامه «Made in China 2025» را طرح‌ریزی کرده است و در این راستا با آلمان ارتباط همکاری خوبی دارد. در سال 2015، شورای ملی چین به صورت رسمی این طرح را صادر و یک استراتژی مدون برای اجرای آن در ساخت و تولید اعلام نمود. «صنعت نسل 4» وارد عصر جدیدی از همکاری چین-آلمان در سال 2014 شده است. ایالات متحده توجه بیشتری به دادگان حجیم، نرم‌افزار و اینترنت می‌دهد. ایالات متحده مرزهای بین شبکه‌های متداول را بر هم زده است و ساخت و تولید را از طریق تحلیل دادگان حجیم پیش می‌برد و در تلاش است سد بین مردم، داده‌ها و ماشین‌ها را برای تشکیل یک شبکه صنعتی جهانی باز شکل دهد. در همین میان، ژاپن طرح «White Paper on Manufacturing Industries» را در سال 2015 به عنوان اقدام جدی ژاپن برای حفظ برتری این کشور در زنجیره ارزش صنعتی جهانی ارائه داد. میتسوبیشی الکتریک، فوجیتسو و دیگر شرکت‌ها یک همکاری مشترک برای بحث در مورد استانداردسازی فنی برای چگونگی همکاری شکل داده‌اند.
صنعت نفت و گاز نیز جز لاینفک صنعت به شمار می‌آید. به هرحال، در سال‌های اخیر از سال 2014 تا کنون این صنعت به دلیل نوسانات موجود در قیمت نفت پایدار نبوده است و قیمت نفت حتی تا 70% نیز افت داشته است. با افت 3 الی 5 درصدی در تولید نفت و گاز، تعداد زیادی از شرکت‌های پتروشیمی دریافته‌اند که تعادلی بین درآمدها و هزینه‌ها و ثابت نگه داشتن آن وجود ندارد. برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها برخی از شرکت‌ها شروع به تعدیل نیرو کرده‌اند و آمارها تا 40% نیز تعدیل گزارش نموده‌اند در حالی که این میزان شتاب بیشتری در آینده به خود می‌گیرد. این شرایط تأثیر افت قیمت نفت را بیان می‌کند. به هر حال، این شرایط نیز تغییر می‌کند چون بازار این صنعت به رابطه عرضه و تقاضا بستگی دارد و متأسفانه در دوره بد خود قرار دارد. نوسانات در عرضه و تقاضا باعث نگرانی سرمایه‌گذاران صنعت نفت و گاز شده است؛ زیرا بازگشت سرمایه به سهامداران پایین‌تر از دیگر بخش‌های صنعت است. از طرفی تغییر در روند عرضه و تقاضا نیز این صنعت را دگرگون ساخته است. طبق گفته شرکت مک‌کنزی، صنعت نفت و گاز تنها صنعتی است که در قیاس با دیگر صنایع متمرکز بر دارایی طی 100 سال گذشته راندمان خود را از دست داده است. در این شرایط، فشار زیادی روی شرکت‌های نفت و گاز برای افزایش راندمان است و آن موارد عبارت هستند از کم کردن هزینه‌ها، افزایش تولید و سود زیاد. با رشد سریع صنعت نسل 4، فناوری‌هایی نظیر محاسبه ابری، دادگان حجیم و اینترنت اشیا به تدریج به این صنعت اعمال و فناوری‌های تولید صنعتی متداول به تدریج متحول و جایگزین می‌شوند. بنابراین، این صنعت ناگزیر باید بر صنعت نسل 4 تکیه کند. در توسعه فناوری‌های نفت و گاز جهانی، در هر دهه تغییرات چشم‌گیری رخ می‌دهد. این صنعت در اوایل قرن 21 شروع به تغییر نموده است و دهه بعد عصر طلایی تبدیل فناوری خواهد بود. در «دوره چهارم نفت و گاز» که برای اولین بار در نمایشگاه بین‌المللی ابوظبی توسط مدیرعامل شرکت ADNOC ارائه شد، هدف استفاده از فناوری دیجیتال برای دستیابی به ارزش بالاتر در صنعت است. به هر حال، فرآیند دیجیتالی‌شدن اکثر شرکت‌ها پایین است. طبق آمارها، یک‌سوم شرکت‌های نفت و گاز معتقد هستند که در زمینه فرآیند دیجیتالی تازه‌وارد و در حال پیدا کردن روش کار با آن هستند. معمولاً صنعت نفت و گاز نقش اصلی در فناوری‌های جدید را دارد؛ اما واقعیت این است که تعداد اندکی از شرکت‌های نفت و گاز فناوری‌های جدید را می پذیرند. در گذشته این صنعت برخی فناوری‌ها نظیر ربات‌ها و ماهواره‌ها را به کار گرفته است. طبق گزارشی در سال 2015، دیجیتالی شدن صنعت نفت و گاز در بازه 0 تا 10، 4.68 است.
برداشت مطلب با ذکر منبع مجاز است.
